Halka Arz Dağıtım Yöntemleri
Halka arz dağıtım yöntemleri ile şirketler adil ve şeffaf bir halka arz gerçekleştirmektedir. Ülkemizde ki son halka arzlara baktığımızda bireysele eşit ve tamamı eşit gibi kavramları sıkça duyuyoruz bu makalemizde bu konuyu ele alacağız ve ikisi arasındaki farkları inceleyeceğiz.
Bireysele Eşit Dağıtım Nedir?
Bireysele eşit dağıtım, halka arza katılmak isteyen her bireyin eşit miktarda hisse senedi (lot) almasını amaçlayan bir dağıtım türüdür. Bu dağıtım türünde kurumsala toplam lot sayısının belirli bir oranı ayrılır ve kalanlar bireysele dağıtılır. Katılan tüm bireylerin eşit fırsatlara sahip olmasını amaçlar ve küçük yatırımcıları, büyük yatırımcıların yüksek alım gücünden korur.
Örnek ile anlatacak olursak; Ahmet, halka arz fiyatı 10 TL olan bir hisseye 10.000 TL ile katıldı ve 1000 adet lot için başvuru yaptı. Mehmet ise 1.000 TL ile katılarak 100 adet lot için başvuru yaptı. Halka arz dağıtımı tamamlanırken bireysele eşit dağıtılacak lot sayısı / toplam katılımcı sayısı baz alınacak. Bu sebeple bireysele dağıtılacak 10 Milyon lot için 1 Milyon kişinin katıldığını var sayarsak kişi başı 10 lot düşecek yani Mehmet’te Ahmet’te istediği kadar yüksek tutarda başvuru yapsın ikisi de eşit hisse yani 10’ar adet almaya hak kazanmış olacaktır.
Kurumsallar yatırımcılar ise kendilerine ayrılan lot sayısı / başvururan kurumsal sayısına göre lot alırlar. Genelde başvuran kurumsal yatırımcı sayıları az olduğundan bireysele göre çok daha fazla lota sahip olurlar.
Tamamı Eşit Dağıtım Nedir?
Tamamı eşit dağıtım, halka arza katılacak kurumsal ve bireysel yatırımcıların hepsine eşit miktarda dağıtım yapılacağını belirtmektedir. Yani kurumsala ayrı lot bireysele ayrı lot ayrımı yapılmayıp hepsine eşit miktarda dağıtım yapılır. Toplam lot sayısı / bireysel+kurumsal katılımcıların toplam sayısına göre hesaplama yapılır.
10 Milyon lot için bir örnek verecek olursak; 1 Milyon 250 bin bireysel hesap başvuru yaptı + buna ek 200 şirkette kurumsal olarak talepte bulundu. 10 Milyon Lot 1.250.000 + 200 kişinin toplamına (1.250.200) bölünecek ve başvuran herkese ister kurumsal ister bireysel olsun ortalama 8 lot verilecek.
Oransal Dağıtım Nedir?
Halka arz dağıtım yöntemleri arasında son olarak oransal dağıtım yer alır. Oransal dağıtım halka arz edilen hisselerin katılımcılar arasında, her katılımcının talep ettiği miktar oranında dağıtılması anlamına gelir. Bu dağıtım yöntemi, her katılımcının yatırım yapmak istediği belirli bir miktarı belirlemesine olanak tanır ve bu miktarlar toplam halka arz edilen hisselerle orantılı olarak tahsis edilir. 2023 halka arz takvimine baktığımızda neredeyse hiçbir bir şirket oransal dağıtım yapmamıştır.
Bireysele Eşit ve Tamamı Eşit Dağıtımın Önemi
Bireysel yatırımcılara eşit ve tamamı eşit dağıtımın önemi birkaç açıdan öne çıkmaktadır:
- Adalet ve Eşitlik: Bu dağıtım yöntemleri, bireysel yatırımcılara eşit fırsatlar sunarak finansal adaleti ve eşitliği teşvik eder. Herkesin aynı şartlarda yatırım yapabilmesi, finansal piyasaların sağlıklı işleyişine katkı sağlar.
- Piyasa İtibarı: Bireysele eşit ve tamamı eşit dağıtım, şirketin halka arzını olumlu bir şekilde etkileyebilir. Adaletin sağlandığı bir halka arz, şirketin itibarını artırabilir ve yatırımcı güvenini pekiştirebilir.
- Piyasa Stabilitesi: Bireysele eşit ve tamamı eşit dağıtım, piyasa istikrarını korumaya yardımcı olabilir.
Halka Arz Dağıtım Yöntemleri Neden Önemli
Bireysele eşit ve tamamı eşit dağıtım, halka arzın adil ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan önemli bir ilkedir. Bu dağıtım yöntemleri, herkesin yatırım yapma fırsatına eşit erişim sağlar ve finansal piyasaların güvenilirliğini artırır. Şirketler, halka arza karar verirken bireysel yatırımcıların haklarına saygı göstermeli ve bu ilkelere uygun davranmalıdır. Böylece, halka arz süreci daha adil ve başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilir.